کد مطلب:34193 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:15

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آفريدگار از آفرينش عالم چه هدفي داشته است؟

گرچه عقل بشر نميتواند بي استعانت از انبيا و هدايت آسماني، هدف و نتيجه خلقت مجموع اين جهان و تمام اشيا را بشناسد، اما به خوبي درك ميكند كه خلقت، بيهوده و بازي نيست.
عقل از تشكيلات متنوّع كاينات، نظامات بي شمار عالم آفرينش ، هر پديدة كوچك و بزرگ و ارتباطات استوار مخلوقات با يكديگر كه مانند اعضاي يك خانواده و اجزاي يك درخت و يك برگ درخت، و يك حيوان و يك انسان در حركت و كار ميباشند و واحد بزرگ منحصر به فردي را كه ما به آن جهان ميگوييم تشكيل داده اند، ميفهمد كه آفرينش، بي هدف و باطل و عبث نيست و احتمال اين كه آفرينش لغو و بيهوده باشد، مردود و خرد ناپسند است.
تمام قواعد و قوانيني كه بر عالم حكومت دارند، اصل هدف را ثابت مينمايند؛ هرچند ماهيّت و چگونگي آن را معيّن نسازد.
مسألة نخست و اساسي در اين بحث، هدف داشتن آفرينش است؛ كه نظام حكيمانه و استوار كاينات و عالم امكان بر آن گواهي ميدهد.
اگر وارد كارخانهاي شويد كه در آن، نظام و ترتيب دقيق ببينيد، چرخ هاي آن را در گردش، دستگاه هاي مختلف آن را با هم هماهنگ و اعضا و اجزاي آن را مرتبط به هم مشاهده نماييد و ببينيد كه اجزاي اين كارخانه از هم ياري گرفته و درستي كار هر يك وابسته به درستي و بي عيبي كار ساير اجزاي كارخانه است، چه ميفهميد و چه ميگوييد؟
ميفهميد كه اين كارخانه را براي غرض و نتيجه و هدف ساختهاند؛ هر چند شما آن هدف را نشناسيد، زبان به تحسين سازندة آن باز ميكنيد و بر صنعت و هنر او آفرين ميگوييد.
در اين موضوع، آيات قرآن مجيد و احاديث نيز عقل را در آن چه درك ميكند، تأييد مينمايند و نيز عقل را در آنچه مستقلاً از درك آن عاجز است، راهنمايي مينمايد.
راجع به اين كه خلقت، بيهوده و بيهدف و بازي نيست، آيات متعددي در قرآن مجيد آمده است؛ از آن جمله:
«وَ ما خَلَقْنا السَّماءَ وَ الارْضَ وَ ما بَيْنَهُما باطُلاً ذلِكَ ظَنُّ الَّذينَ كَفَرُوا» ص/27
[آسمان و زمين و آن چه را در بين آنها است به باطل نيافريديم؛ اين [كه جهان بر باطل آفريده شده باشد] گمان آن كساني است كه كافر گرديدند.]
«وَ ما خَلَقْنا الْسَّماواتِ وَ الارضَ وَ ما بَيْنَهُما لاعِبين» دخان/38
[آسمانها و زمين و آن چه در آنها است؛ به بازيچه نيافريديم.]
از جمله آياتي كه صراحت دارد بر اينكه آفرينش بيهوده و باطل نيست و خردمندان بر بيهوده نبودن آفرينش گواهي ميدهند، اين دو آيه است:
«اِنَّ في خَلْقِ السَماواتِ والارضَ وَ اخْتِلافِ اللّيْلِ وَ النَّهار لاياتٍ لِاُوِلي الاَلْبابِ الَذينْ يَذْكُروُنَ اللهَ قياماً وَ قُعوداً وَعَلي جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَرُونَ في خَلْقِ السَّماواتِ والاَرضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطُلاً سُبّحانَكَ فَقِنا عَذابَ النّارِ» آلعمران/191 ـ 190
[به تحقيق در آفرينش آسمانها و زمين و گردش شب و روز، هر آينه نشانههايي براي خردمندان است؛ آنان كه خدا را ياد ميكنند در حالي كه ايستاده و نشسته و بر پهلو خوابيده اند و تفكر در خلق آسمانها و زمين مينمايند، [ و ميگويند:] پروردگارا! اين را باطل نيافريدي؛ منزّهي تو؛ پس ما را از عذاب آتش نگاه دار.]
راجع به هدف خلقت بسياري از اشياء و اعضاء، آيات متعدّدي در قرآن مجيد است كه با صراحت بيان ميدارد كه هدف خلقت و نتيجة آفرينش آنها، همان منافعي است كه از آنها ظاهر ميشود و خواصّي است كه دارا هستند؛ برخي از اين منافع مشهود و معلوم بوده و روز به روز ظاهرتر ميگردد و برخي ديگر هنوز هم مخفي است.

---

معارف دين
آيةالله لطف الله صافي گلپايگاني